ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΘΕΟΛΟΓΙΑ
Η κλιματική αλλαγή υπάρχει σύμφωνα με όλα τα επιστημονικά στοιχεία και εντείνεται τόσο πολύ που πλέον μιλάμε για κλιματική κρίση. Το κλίμα έχει τραβήξει για άλλη μια φορά την προσοχή μας λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων. Στην Ισπανία τον Απρίλιο 2023 έκανε καύσωνα με τις θερμοκρασίες να φτάνουν τους 40 βαθμούς! Τον Ιανουάριο χιόνισε και το έστρωσε το χιόνι στην έρημο Σαχάρα. Τον Ιούνιο του 2021 έκανε καύσωνα στη Σιβηρία με τη θερμοκρασία να φτάνει τους 48 βαθμούς! Και τον ίδιο μήνα έκανε καύσωνα στον Καναδά με τη θερμοκρασία να φτάνει τους 49,5 βαθμούς! Τον Μάρτιο 2023, η θερμοκρασία της θαλάσσιας επιφάνειας ανοιχτά της Βόρειας Αμερικής ήταν 13.8 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τη μέση τιμή κατά το διάστημα 1981-2011.
Ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός, ομότιμος καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας στο ΑΠΘ δήλωσε σχετικά: «Αυτά είναι τα σημάδια της αποσταθεροποίησης του κλίματος, τα οποία θα πρέπει να τα προσέξουμε ιδιαιτέρως, γιατί στην Μεσόγειο είμαστε στο κόκκινο σε όλες τις εκτιμήσεις. Είναι μια περιοχή πολύ ευάλωτη στα ακραία καιρικά φαινόμενα και στις δασικές πυρκαγιές. Είμαστε στην ευθεία για την καταστροφή, τρέχουμε με 900 χλμ την ώρα απέναντι σε τοίχο και πάμε σε σύγκρουση με τον τοίχο τις επόμενες δεκαετίες”.
Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) περιγράφει λεπτομερώς τις «αδιαμφισβήτητες» περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ανθρωπότητας, σημειώνοντας ότι μόνο άμεση, πρωτοφανής δράση για το κλίμα μπορεί αποτρέψει τα χειρότερα σενάρια. «Είναι σαφές ότι η ανθρώπινη επιρροή έχει υπερθερμάνει την ατμόσφαιρα, τους ωκεανούς και τη γη», αναφέρει η IPCC στην Περίληψη για τους Πολιτικούς, προειδοποιώντας στο κείμενο ότι “κλείνει ταχέως το παράθυρο ευκαιρίας για την εξασφάλιση ενός βιώσιμου και βιώσιμου μέλλοντος για όλους”.
Οι αλλαγές και οι επιπτώσεις από την άνοδο της θερμοκρασίας καταγράφονται παγκοσμίως, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές στη φύση και τους ανθρώπους, αλλά αυτές οι απώλειες δεν κατανέμονται ομοιόμορφα. Συχνά, «οι ευάλωτες κοινότητες που έχουν ιστορικά συνεισφέρει το λιγότερο στην τρέχουσα κλιματική αλλαγή επηρεάζονται δυσανάλογα». Περίπου 3,3 έως 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε συνθήκες που είναι εξαιρετικά ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, με εκατομμύρια ανθρώπους να είναι εκτεθειμένοι σε υψηλά επίπεδα ανασφάλειας σε σχέση με την τροφή και το νερό. «Μεταξύ 2010 και 2020, η ανθρώπινη θνησιμότητα από πλημμύρες, ξηρασίες και καταιγίδες ήταν 15 φορές υψηλότερη σε ιδιαίτερα ευάλωτες περιοχές, σε σύγκριση με τις περιοχές με πολύ χαμηλή ευπάθεια».
Η κλιματική κρίση εξελίσσεται ανεμπόδιστα. Τα χρονικά περιθώρια για να την τιθασεύσουμε ολοένα στενεύουν. Τα παραδοσιακά κόμματα μιλούν για το κλίμα ενώ επιμένουν στα ορυκτά καύσιμα και τις εξορύξεις. Η υπερθέρμανση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνδέονται με μεγάλες κοινωνικές αναστατώσεις και βαρύ οικονομικό κόστος, που καμία κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει. Όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και οι επιστήμονες συμφωνούν ότι είναι η τελευταία μας ευκαιρία να σώσουμε τον πολιτισμό μας. Εάν συνεχίσουμε στον δρόμο της κλιματικής αμεριμνησίας, τα παιδιά θα μάχονται για την επιβίωσή τους και τα εγγόνια μας για την ίδια τη ζωή τους.
ΒΙΒΛΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΘΕΟΛΟΓΙΑ
Οι χριστιανοί χρειάζεται να μας απασχολεί το περιβάλλον, ο πλανήτης μας και η κλιματική κρίση. Στην Βίβλο λέει ότι ο Θεός δίνει εντολή στον άνθρωπο να νοιάζεται και να φροντίζει για τη Γη που κατοικεί: “Πήρε, λοιπόν, ο Κύριος ο Θεός τον άνθρωπο και τον έβαλε μέσα στον κήπο της Εδέμ για να τον καλλιεργεί και να τον προσέχει” (Γένεση 2:15).
Διακηρύττει ότι: “Του Κυρίου είν’ η γη και ό,τι τη γεμίζει· η οικουμένη κι όσοι μένουνε σ’ αυτήν” (ΨΑΛΜΟΣ 24:1). Καλεί τον άνθρωπο να μη μολύνει τη Γη γιατί ο Θεός κατοικεί σε αυτή και πρέπει να σεβόμαστε την δημιουργία του: “Δεν πρέπει να μολύνετε τη χώρα (γη) που θα κατοικείτε, γιατί εκεί, ανάμεσα στους Ισραηλίτες, θα κατοικώ και εγώ, ο Κύριος” (ΑΡΙΘΜΟΙ 35:34).
Κάνει διαθήκη όχι μόνο με τον άνθρωπο, αλλά και με όλα τα ζώα του πλανήτη μας: “Θα συνάψω τώρα τη διαθήκη μου μαζί σας και με τους απογόνους σας, με κάθε ζωντανή ύπαρξη, με όλα τα πτηνά, τα κτήνη και τα θηρία της γης που βγήκαν μαζί σας από την κιβωτό” (Γένεση 9:9-10).
“Στα εδάφια Γεν. 1:29-30 άνθρωποι και ζώα προσκαλούνται στο ίδιο τραπέζι για να τρώνε φυτά και φρούτα. Το τραπέζι της γης είναι ανοικτό, όλα τα όντα είναι καλεσμένα από τον Δημιουργό. Πολλοί μελετητές συμπεραίνουν ότι πριν την πτώση άνθρωποι και ζώα ήταν χορτοφάγοι” (ΒΙΒΛΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ- Ι.ΣΑΧΙΝΙΔΟΥ).
Στο εσχατολογικό αποκορύφωμα της βασιλείας του Θεού η πλήρη αρμονία ανθρώπου, ζώων και φύσης αποκαθίσταται: “Ο λύκος και το αρνί μαζί θα βόσκουνε και το λιοντάρι άχυρο θα τρώει καθώς το βόδι· .... Κανένας δεν θα προξενεί ζημιά ούτε κακό σ’ όλο μου το βουνό το άγιο” (ΗΣΑΙΑΣ 65:25).
Φαίνεται ότι το ιδανικό στη Βίβλο είναι η ειρήνη του ανθρώπου με τα ζώα και την φύση στην αρχή και στο τέλος.
Για την οικολογική διάσταση της χριστιανικής πίστης γράφει στο άρθρο “ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ” ο επίκουρος καθηγητής της Πατριαρχικής Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης κ.Χριστόφορος Αρβανίτης: “Η ηθική και η οικολογική κατεύθυνση στην πραγματικότητα σημαίνει ότι σέβεται τη σταθερότητα μιας ανθρώπινης αυθεντικής ζωής πάνω στη γη και καταδεικνύει ότι ενεργεί ως ανθρώπινο πρόσωπο σεβόμενος την φύση που τον περιβάλλει. Ο άνθρωπος ενεργώντας κατ’ αυτό τον τρόπο βρίσκεται πάντα στο κέντρο της δημιουργίας και αυτό το οποίο καλείται να διατηρήσει είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Ο πρωτότυπος χαρακτήρας αυτής της πρότασης-διατήρησης είναι ότι δε θέτει σε αντίθεση πλέον τον περιβάλλοντα χώρο και τη φύση ως μέσον και πράγμα, με το ανθρώπινο πρόσωπο. Αντιθέτως, μέσα από τον απαιτούμενο σεβασμό του προσώπου περνά στο σεβασμό τού περιβάλλοντος ως ζώσα κατάσταση. Η νέα αυτή συμπεριφορά έναντι του περιβάλλοντος και της φύσης αποβλέπει στη μελλοντική συνέχεια της ανθρωπότητας. Και η μελλοντική ακεραιότητα του ανθρώπου συνεπάγεται την εσχατολογική αναφορά και ολοκλήρωσή του. Η οικολογική διάσταση αποτελεί τη συνείδηση των επερχομένων γενεών, και αυτό το οποίο την απασχολεί είναι πράγματι το ανθρώπινο μέλλον πάνω στη γη.”
Η κ.Ιωάννα Σαχινίδου γράφει στο άρθρο “ΒΙΒΛΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ” για το θέμα: “Εγωκεντρικά εκμεταλλευόμαστε άλλους ανθρώπους και τη φύση. Βάλαμε σε κίνδυνο τη ζωή του πλανήτη. Ο Χριστός ήρθε να σώσει τον άνθρωπο και τη δημιουργία από τη φθορά και το θάνατο και να μας ενώσει με τον Θεό”.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Είναι σημαντικό και επείγον να δράσουμε, να πάρουμε θέση για να υποστηρίξουμε πολιτικές που πραγματικά αντιμετωπίζουν και δεν αδιαφορούν ή χρονοτριβούν για την κλιματική κρίση και το περιβάλλον. Χρειάζεται να υποστηρίξουμε αποτελεσματικές πολιτικές ανάσχεσης της κλιματικής κρίσης, με βασικούς άξονες την κλιματική δικαιοσύνη και την έγκαιρη απεξάρτηση από όλα τα ορυκτά καύσιμα, αντιμετωπίζοντας την ενεργειακή φτώχεια, με μοντέλα εξοικονόμησης και δίκαιης μετάβασης στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που βασίζονται στην αλληλεγγύη και την ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Και να τερματίσουμε την καταπάτηση των φυσικών οικοσυστημάτων.
Μακάρι να δράσουμε. Να λάβουμε υπόψη μας σοβαρά την σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και του πλανήτη μας, και το επείγον της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, σύμφωνα με τις αρχές της Βίβλου (οικοθεολογίας) και σύμφωνα με την επιστήμη.
Ας ακούσουμε τον Πάπα Φραγκίσκο τι λέει: «Εχω πεισθεί πλέον ότι η κλιματική αλλαγή είναι φαινόμενο το οποίο δεν μπορεί να αφεθεί ώστε να επιλυθεί από τις επόμενες γενιές. Σε ό,τι αφορά τη φροντίδα της κοινής μας οικίας, ζούμε σε μία πραγματικά κρίσιμη στιγμή της ιστορίας μας».
Μανώλης Καλομοίρης
ΠΗΓΕΣ:
-
https://www.kathimerini.gr/life/environment/562389349/se-synagermo-oi-epistimones-meta-apo-anexigito-epeisodio-thermansis-ton-okeanon/
-
https://www.iefimerida.gr/ellada/zerefos-gia-ypsiles-thermokrasies-stin-ellada
-
https://prasinoi.gr/ipcc-pro24/
-
https://www.kathimerini.gr/world/832031/to-zitima-tis-klimatikis-allagis-ethese-o-papas/